Obiektywizm to niezależna postawa intelektualna, umożliwiająca audytorom wewnętrznym przeprowadzanie audytów oraz wyciąganie wniosków bez wpływu innych osób na ich opinie przedstawione w sprawozdaniach oraz oceny zakresu przedmiotowego badania. Oznacza także konieczność unikania jakichkolwiek sytuacji mogących sprawiać wrażenie konfliktu interesów.

Zgodnie z Międzynarodowymi Standardami Praktyki Zawodowej Audytu Wewnętrznego (MSPZAW) audytorzy wewnętrzni muszą zachowywać obiektywizm podczas wykonywania swej pracy.

Obiektywizm jest jednym z nieodłącznych atrybutów audytorów wewnętrznych i dlatego znalazł się również w Kodeksie Etyki Instytutu Audytorów Wewnętrznych. Zgodnie z nim audytorzy wewnętrzni dokonują wyważonej oceny, biorąc pod uwagę wszystkie związane ze sprawą okoliczności, przy formułowaniu osądu nie kierują się własnym interesem ani nie ulegają wpływom innych.

W praktyce zachować obiektywizm nie jest łatwo. Nie chodzi bowiem o to, by audytor wewnętrzny sam był przekonany, że jest obiektywny. Najważniejsze, by inni go tak postrzegali.

1. audytorzy wewnętrzni nie mogą uczestniczyć w jakichkolwiek działaniach lub wchodzić w relacje, które mogłyby naruszyć (faktycznie lub przypuszczalnie) ich bezstronną ocenę
2. nie mogą robić niczego, co byłoby sprzeczne z legalnymi i etycznymi interesami organizacji
3. audytorzy wewnętrzni nie mogą przyjmować także cennych wyrazów wdzięczności, gdyż mogłoby to naruszyć (faktycznie lub przypuszczalnie) ich profesjonalny osąd. Takim naruszeniem byłby obdarowanie audytora cennym prezentem przez właściciela badanego obszaru
4. ostatnia zasada, o której wspomina Kodeks IIA, nakazuje audytorom wewnętrznym ujawnianie wszystkich znanych im istotnych faktów, które – nieujawnione – mogłyby zniekształcić ocenę badanego obszaru

W Polsce w sektorze prywatnym komitet audytu jest najczęściej podkomitetem rady nadzorczej spółki. Zgodnie z dobrymi praktykami ładu organizacyjnego powinien się składać
z członków niezależnych, tj. niezwiązanych ze spółką. Do zadań komitetu audytu należy monitorowanie procesu sprawozdawczości finansowej oraz skuteczności systemów kontroli wewnętrznej i zarządzania ryzykiem. Komitet sprawuje również nadzór nad pracą i niezależnością zarówno audytorów zewnętrznych, jak i wewnętrznych.

Znaczenie należytej staranności audytu wewnętrznego dla poprawności działania organizacji Standard 1200

Audytor wewnętrzny musi wykazać się należytą starannością. Nie oznacza to jednak, że po przeprowadzeniu badania audytowego władze organizacji mogą mieć absolutną pewność, że przebadany obszar nie zawiera nieprawidłowości.

Zgodnie z MSPZAW audytorzy wewnętrzni muszą wykazywać się starannością i umiejętnościami, jakich oczekuje się od rozważnego i kompetentnego audytora. Oczekiwania wobec kompetencji audytora wewnętrznego są określone w części Standardów MSPZAW dotyczących biegłości:

1200 – Biegłość oraz należyta staranność zawodowa

Zadania zapewniające oraz czynności doradcze muszą być wykonywane z biegłością zawodową oraz
z należytą starannością.

1210 - Biegłość

Audytorzy wewnętrzni muszą posiadać wiedzę, umiejętności oraz kwalifikacje potrzebne do wykonywania ich indywidualnych obowiązków. Działalność audytu wewnętrznego musi kolektywnie posiadać lub zdobyć wiedzę, umiejętności oraz kwalifikacje niezbędne do wykonywania swoich obowiązków.

1220 – Należyta staranność zawodowa

Audytorzy wewnętrzni muszą wykazywać staranność i umiejętność oczekiwane od odpowiednio rozważnego i kompetentnego audytora wewnętrznego. Należyta staranność zawodowa nie oznacza nieomylności dlatego, że audyt w dużej mierze oparty jest na badaniu części, a nie całości dokumentów lub transakcji, czyli próbkowanie. Oznacza to, że badając określony obszar działania, audytor sprawdza jedynie wybrane fragmenty tego obszaru (np. wybrane umowy i/lub dokumenty potwierdzające).

Wykazując należytą staranność zawodową, audytorzy wewnętrzni muszą zwracać uwagę na okoliczności i rodzaje działalności, w których prawdopodobieństwo wystąpienia nieprawidłowości jest największe. Muszą być wyczuleni m.in. na możliwość wystąpienia:

• przypadków świadomego łamania prawa,
• błędów i pominięć,
• nieefektywności ekonomicznej,
• niegospodarności,
• braku skuteczności
• konfliktu interesów.

Używane przez audytora techniki badania i narzędzia analizy danych powinny być dostosowane do celu i zakresu zadania.

Na etapie przeglądu wstępnego audytor gromadzi informacje dotyczące planowanego badania próby:

• jaki cel zamierza osiągnąć poprzez przebadanie próby
• co jest badaną populacją
• czy populacja jest skończona czy nie
• jaka jest wielkość populacji
• czy istnieje rejestr elementów populacji czy też audytor zamierza go stworzyć
• czy audytor ma dostęp do wszystkich elementów populacji
• co jest cechą, którą przyjął do oceny badania
• należy określić charakterystyki rozkładu badanych cech populacji, jaki jest poziom istotności dla planowanych badań oraz poziom ufności (tylko w przypadku badań statystycznych)
• przyjąć metody estymacji
• wybrać metody doboru próby
• określić w jaki sposób zostanie ustalona liczebność próby
• ustalić jakie są stawiane hipotezy badawcze i alternatywne.

Wielkość i metoda doboru próby będą się znacząco różniły w sytuacji, gdy w zakresie podmiotowym badania działa skuteczny system kontroli wewnętrznej (zarządczej)
w porównaniu z takim, w którym występuje niejasny podział obowiązków i często zdarzają się błędy.

Zgodnie z MSPZAW audytor wewnętrzny musi być wyczulony na znaczące ryzyka, które mogą negatywnie wpłynąć na cele, działalność operacyjną i zasoby organizacji. Jednak same procedury zapewniające, nawet przeprowadzane z należytą starannością zawodową, nie gwarantują, że wszystkie znaczące ryzyka zostaną rozpoznane.