Na wstępie prawo w pigułce, czyli czym jest poręczenie?

Odpowiedź znajdziemy w przepisach Kodeksu Cywilnego (art. 876-887). Zgodnie z tymi przepisami przez umowę poręczenia poręczyciel zobowiązuje się względem wierzyciela wykonać zobowiązanie na wypadek, gdyby dłużnik zobowiązania nie wykonał. Przepisy określają również, że dla ważności umowy poręczenia musi ona być zawarta w formie pisemnej.

Co w praktyce oznacza poręczenie? Nic innego jak to, że w przypadku gdy my nie będziemy mogli zwrócić zaciągniętej kwoty pożyczki/kredytu, to do spłaty naszego zadłużenia zobowiązany będzie ten kto udzielił nam poręczenia. Dla pożyczkodawcy/kredytodawcy jest to forma zabezpieczenia jego wierzytelności na wypadek gdybyśmy byli niewypłacalni.

Przy podpisywaniu umów poręczenia istotne jest abyśmy zwrócili uwagę na wysokość do jakiej udzielane jest poręczenie, gdyż do tej sumy będzie odpowiadał nasz poręczyciel, a pozostałe zobowiązanie będzie ciążyć nadal na nas. Korzystając z poręczenia musimy wiedzieć, że pożyczkodawca/kredytodawca w przypadku, gdy będziemy opóźniali się ze spłatą pożyczki/kredytu niezwłocznie zawiadomi o tym fakcie naszego poręczyciela. My sami jesteśmy również zobowiązani zgodnie z przepisami kodeksu do niezwłocznego informowania naszego poręczyciela w przypadku, gdy dokonamy spłaty pożyczki/kredytu.

 FUNDUSZ PORĘCZENIOWY, CÓŻ TO TAKIEGO?

Wyjaśnienie znajdziemy przede wszystkim w ustawie z dnia 9 listopada 2000r. o utworzeniu Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) zgodnie, z którą fundusz poręczeniowy to wyodrębniony organizacyjnie i finansowo fundusz, z którego udzielane są przedsiębiorcom i podejmującym działalność gospodarczą poręczenia. Fundusz poręczeniowy uwiarygodnia nasze przedsięwzięcia wobec kredytodawcy/pożyczkodawcy i tym samym zwiększa dostępność do kapitałów zewnętrznych. Fundusze są instytucjami o charakterze non profit i są prowadzone przez stowarzyszenia, fundacje, organizacje takie jak izby, agencje rozwoju regionalnego i jednostki samorządu terytorialnego. Fundusz może działać docelowo w formie spółki kapitałowej przeznaczając jednak wypracowany zysk na cele statutowe związane z rozwojem przedsiębiorczości (podobnie jak przedsiębiorstwo społeczne). Oprócz funduszy regulowanych przepisami o PARP odrębnie funkcjonuje również fundusz poręczeniowy Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK), którego celem jest udzielanie poręczeń na rzecz podmiotów gospodarczych, ale o szerszym zakresie. System regionalnych funduszy poręczeniowych powstał na podstawie rządowego programu "Kapitał dla przedsiębiorczych". Celem tego programu była budowa systemu regionalnych i lokalnych instytucji finansowych służących wsparciu finansowemu małych i średnich przedsiębiorstw. Program obejmuje tworzenie zarówno funduszy pożyczkowych, jak i poręczeniowych. Konieczność utworzenia funduszy poręczeniowych wynikała z faktu, że często mali przedsiębiorcy mając dobre pomysły, świetne biznesplany, ale nie wystarczający kapitał nie mogli uzyskać finansowania w banku, a nawet funduszu pożyczkowym. Monitorowaniem funkcjonowania funduszy poręczeniowych zajmuje się Krajowe Stowarzyszenie Funduszy Poręczeniowych, które corocznie opracowuje raporty o stanie funduszy w Polsce. Funkcję nadzorującą nad funduszami pełni Bank Gospodarstwa Krajowego, który jest również udziałowcem wielu z nich.

CEL FUNKCJONOWANIA FUNDUSZY PORĘCZENIOWYCH

Głównym celem funduszy poręczeniowych jest ułatwienie przedsiębiorcom oraz osobom rozpoczynającym działalność gospodarczą dostępu do zewnętrznego finansowania w postaci kredytów bankowych i pożyczek na prowadzenie działalności gospodarczej przez udzielanie poręczeń gwarancji ich spłaty na rzecz instytucji finansujących. Działalność funduszy wspiera zatem rozwój lokalnej i regionalnej przedsiębiorczości.

Poręczenie zwykle stanowi określony procent wnioskowanego finansowania, najczęściej od 50% do 80% (rzadko 100%). W zależności od funduszu, poręczeniem mogą być objęte kredyty/pożyczki, które przeznaczymy na:

• rozpoczęcie lub rozszerzenie działalności gospodarczej,
• finansowanie inwestycji,
• finansowanie działalności bieżącej – zakup środków trwałych i obrotowych,
• wdrażanie nowych rozwiązań technicznych lub technologicznych,
• tworzenie nowych miejsc pracy.

Poza poręczaniem spłaty kredytów/pożyczek wprowadzono od 2009r. w BGK poręczanie zobowiązań z tytułu emisji obligacji, zobowiązania dotyczące należytego wykonania umowy i wniesienia wadium.

Fundusze nie udzielają natomiast poręczenia na takie rodzaje kosztów, jak koszt zawarcia i administrowania umową, koszt ustanowienia zabezpieczeń, odsetek karnych i ustawowych, kar umownych, opłat manipulacyjnych i kosztów związanych z dochodzeniem należności przez pożyczkodawcę/kredytodawcę, kosztów ubezpieczenia.

WARUNKI, JAKIE MUSIMY SPEŁNIĆ ZAMIERZAJĄC UBIEGAĆ SIĘ O PORĘCZENIE

Wówczas, gdy nie posiadamy wystarczających zabezpieczeń własnych przy ubieganiu się o pożyczkę/kredyt możemy sięgnąć po poręczenie przez fundusz poręczeniowy. Jednak abyśmy mogli z tej oferty skorzystać musimy spełnić podstawowy warunek, jakim jest posiadanie przez nas zdolności do zaciągnięcia zobowiązania i jego spłaty. Fundusz udzielając nam poręczenia waży swoje ryzyko, co oznacza, że przed podjęciem decyzji o udzieleniu poręczenia przeprowadzi analizę naszej wypłacalności.
Ubiegając się o poręczenie musimy spełnić dodatkowe warunki:

• złożyć wniosek o kredyt/pożyczkę w instytucji finansowej, z którą fundusz poręczeniowy ma podpisaną umowę o współpracy,
• prowadzić działalność co najmniej 3 miesiące, niewiele jest funduszy udzielających poręczenia na start firmy,
• posiadać wyraźnie określony cel, na który zostanie wykorzystana pożyczka/kredyt,
• nie prowadzić działalności w sektorze rolniczym, zbrojeniowym, działalności przemysłowej określanej jako szkodliwa dla środowiska czy powszechnie uznawanej za nieetyczną.

Myśląc o uzyskaniu poręczenia przez fundusz musimy też mieć na uwadze, że poręczenia nie są udzielane podmiotom będącym w trudnej sytuacji.

KOSZTY UZYSKANIA PORĘCZEŃ

Uzyskanie poręczenia przez fundusz wiąże się jednak z dodatkowymi kosztami, ponieważ musimy zapłacić funduszowi wynagrodzenie za to, że zdecydował się ponieść za nas ryzyko. Obejmuje ono prowizję, która uwzględnia ryzyko niespłacenia zobowiązania i koszty administracyjne.

ZASADY UDZIELANIA PORĘCZEŃ PRZEZ FUNDUSZE

W każdym funduszu obowiązuje szczegółowy regulamin określający zasady udzielania poręczeń, z którym powinniśmy się wcześniej zapoznać nim podejmiemy decyzję czy skorzystać z oferty funduszu. Jednak część zasad wynika z przepisów ustawowych i są one wspólne dla wszystkich funduszy. Oto najważniejsze postanowienia:

• wniosek o udzielenie poręczenia jest przyjmowany na etapie ubiegania się o kredyt/pożyczkę,
• wniosek o udzielenie poręczenia składamy do funduszu, który ma podpisany umowę z bankiem/funduszem pożyczkowym w którym ubiegamy się o finansowanie.
• maksymalny okres spłaty kredytu/pożyczki nie może być dłuższy niż 60 miesięcy,
• opłaty i prowizje pobierane są jedynie za rzeczywisty okres poręczenia,
• zabezpieczeniem na wypadek roszczeń wynikających z tytułu wykonania obowiązków poręczyciela wobec funduszu jest weksel własny in blanco z deklaracją wekslową oraz ewentualnie zabezpieczenia dodatkowe,
• fundusz udziela pomocy w prawidłowym sporządzeniu wniosku o poręczenie,
• umowa zawierana między funduszem a pożyczkobiorcą/kredytobiorcą ma formę pisemną.

Przydatne adresy:

- Bank Gospodarstwa Krajowego www.bgk.pl

- Polska Agencja Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP) www.parp.gov.pl oraz www.ksu.parp.gov.pl/pl/fporeczeniowe

- Krajowe Stowarzyszenie Funduszy Poręczeniowych www.ksfp.org.pl

- Polskie Stowarzyszenie Funduszy Pożyczkowych www.psfp.org.pl

- Krajowa Grupa Poręczeniowa www.kgp.ng.pl